Bij moeilijke beslissingen,
waarbij élke keuze nadelen heeft…
Professionals in de jeugdzorg staan regelmatig voor moeilijke beslissingen. Het moeilijkst zijn de situaties waarin eigenlijk geen goed besluit genomen kan worden, omdat élke keuze nadelen heeft. Wat is dan het goede om te doen? Waarmee doe je de betrokkenen zoveel mogelijk recht?
Voorbeelden van dilemma’s die zich lenen voor een moreel beraad:
- Wij kunnen deze jongere niet helpen. Mogen we ‘nee’ zeggen?
- Deze jongere schreeuwt soms om bescherming tegen zichzelf op een gesloten groep. Maar verliest in die beslotenheid alle lust om te leven.
- Het suïcidaal gedrag van deze jongere is zo heftig dat de rest van de groep en de begeleiders het niet aankunnen. Wiens veiligheid en welzijn zetten we op de eerste plaats?
Samen stilstaan en zorgvuldig alle opties en argumenten wegen
Neem de tijd om de situatie samen vanuit meerdere perspectieven te bekijken en te wegen. Verken de achterliggende drijfveren, belangen, waarden en overtuigingen die het enerzijds moeilijk maken om tot een besluit te komen en anderzijds uiteindelijk helpen om te ontdekken wat het beste is om te doen. Een moreel beraad duurt 1,5 à 2 uur en vindt bij voorkeur op locatie plaats met 6 tot 12 deelnemers.
Een begeleide dialoog tussen gelijkwaardige deelnemers met een nieuwsgierige en onderzoekende houding
Het gaat er niet om elkaar te overtuigen. Het gaat om onderzoeken en met elkaar leren door de eigen blik te verruimen. Tijdens een moreel beraad gebeurt dit altijd onder leiding van een ervaren gespreksleider die daarbij de structuur van een aantal vaste stappen hanteert:
- Beeldvorming: het dilemma en de situatie die hiertoe geleid heeft in beeld brengen.
- Oordeelvorming: het dilemma verkennen vanuit verschillende perspectieven, ethische theorieën en beroepscodes.
- Besluitvorming: conclusies trekken en de opbrengst van het beraad bespreken.
Het moreel beraad helpt bij het nemen van gewogen en te verantwoorden besluiten
- Leidt tot meer begrip en verbondenheid tussen de deelnemende partijen.
- Maakt je bewust van verschillende perspectieven: wat speelt nog meer in deze situatie?
- Verlegt de focus naar waar hulpverlening om moet gaan: de jeugdige en het gezin.
- Hoeft niet tot overeenstemming te leiden. Vaak is het komen tot nieuwe, werkbare inzichten al voldoende.
- Kan ook achteraf: hebben we goed gehandeld?
Gespreksleiders
Fabian de Beyn, filosoof, ethiekondersteuning en gespreksleider Moreel Beraad in en met het werkveld, onder meer bij BEN en Fontys Hogescholen.
Liesbeth van Hoof, Orthopedagoog generalist, GZ Psycholoog, supervisor NVO. Vanuit BEN verantwoordelijk voor het leren van leersessies, het doorontwikkelen van leersessies en moreel beraden en de ontwikkeling van de gespreksleiders.
Ben Nieuwkerk, systeemtheoretisch counselor en gespreksleider Moreel Beraad.
Aanvragen
RET+BEN Brabant | Zeeland zetten het Moreel Beraad in als instrument om samen te leren en te ontwikkelen. Het brengt mensen die van visie en mening verschillen dichter bij elkaar, helpt om wat als ‘onbespreekbaar’ voelt bespreekbaar te maken en maakt mensen ervan bewust dat een dialoog je bij tegenstellingen verder brengt dan een discussie of dialoog.
Regionale Expertteams kunnen een Moreel Beraad aanvragen. Ook jeugdzorgaanbieders, GI en gemeenten kunnen via het RET een aanvraag doen bij de gespreksleiders Moreel Beraad van BEN bij Liesbeth van Hoof, liesbethvhoof@gmail.com
