De Very Intensive Care (VIC) van Crossroads zat in 2021 bij de eerste lichting verbeterinitiatieven die subsidie kreeg van BEN, voor het ontwikkelen van een businesscase. Die was eind 2021 klaar. In april gaat VIC van start met een locatie in Breda. De jaren daartussen waren een zoektocht: naar de juiste locatie, naar een opdrachtgever, naar financieel comfort op de kortere termijn en duurzame financiering voor daarna, naar het afdekken van risico’s en het oplossen van steeds nieuwe praktische bezwaren. Dankzij de volharding van vele betrokkenen is dat gelukt, stap voor stap.
Crossroads is een samenwerkingsverband van Amarant, De Viersprong, GGZ Breburg en Sterk Huis.
De aanleiding: voorkomen dat zeer kwetsbare kinderen in de gesloten jeugdzorg terecht komen
De VIC is bedoeld voor zeer kwetsbare kinderen en jongeren die op vooraf niet in te schatten momenten behoefte hebben aan een kleinschalige, geborgen plek buiten het gezin waar alle expertise op het gebied van GGZ en J&O aanwezig is. Vanwege een instabiele thuissituatie komen deze kinderen niet in aanmerking voor een GGz behandelgroep. En vanwege een te groot aandeel psychiatrische problematiek (bijvoorbeeld bij suïcidaliteit) komt het kind ook niet voor een J&O behandelgroep in aanmerking. Wanneer deze kinderen tóch in behandeling komen (gebeurt in de praktijk), dan kan deze gecombineerde hoog intensieve zorg die nodig is onvoldoende geboden worden. Deze kinderen komen hierdoor vaak in gesloten jeugdzorg terecht, wat extra traumatiserend kan zijn en geen oplossing biedt in het duurzaam doorbreken van patronen.
Het garanderen van beschikbaarheid van een plek én de benodigde expertise, is te kostbaar voor één of twee jeugdhulpregio’s.
De ervaring: jaren van samen onderzoeken
De business case die Crossroads samen met beleidsmakers en inkoopmanagers van de jeugdhulpregio’s en een ervaringsdeskundige ontwikkelde, was eind 2021 al klaar. Over wat de VIC zou moeten bieden en aan wie was overeenstemming. Maar hoe helderder en preciezer het concept werd uitgewerkt, hoe duidelijker de uitdagingen zichtbaar werden die met de uitvoering gepaard zouden gaan. Hoe maak je bijvoorbeeld zo’n kleinschalig, specialistisch en kostbaar initiatief beschikbaar voor jeugdigen uit verschillende jeugdhulpregio’s? Op welke locatie? Wie wordt opdrachtgever? Hoe verdeel je de financiële lasten voor de beschikbaarheid van de verblijfsplekken en expertise die op ieder moment ingezet moet kunnen worden en mogelijk ook periodes onbenut blijft?
VIC startklaar krijgen bleek op dat moment een te grote stap. Wel mogelijk: samen onderzoeken hoe de zes jeugdhulpregio’s binnen ons netwerk tot bovenregionale samenwerking kunnen komen voor zeer kwetsbare jeugdigen die zorg nodig hebben vanuit verschillende domeinen, waarbij niet gediscussieerd wordt over wat bovenliggende problematiek is. Dat onderzoek heeft ruim twee jaar in beslag genomen. Met een positieve uitkomst.
De opbrengst: VIC kan voor twee jaar van start
- Start met één locatie in Breda, naar verwachting in april 2024.
- VIC er is voor jeugdigen tot 23 jaar (meestal in de leeftijd van 8-16 jaar) met meervoudige en complexe problemen, die van psychiatrische aard kunnen zijn in combinatie met andere problematiek, zoals trauma- en hechtingsproblematiek. De behandeling is tevens systemisch van aard.
- Een nieuwe aanpak gebaseerd op een gezamenlijke visie, expertise vanuit de drie domeinen (GGZ, LVB en Jeugdhulp) en een gezamenlijk uitgewerkte methode. Door de opzet van een kleinschalige behandelgroep gecombineerd met een intensief en doorlopend ambulant behandelprogramma kan Crossroads een programma op maat bieden waarbij jeugdigen zoveel als nodig op de behandelgroep zijn, maar ook zoveel als mogelijk thuis zijn.
- Hart van Brabant, Zuidoost Brabant, West-Brabant West en West-Brabant Oost zijn in samenwerking met Crossroads tot afspraken gekomen om in de komende 2 jaar (2024 en 2025) te onderzoeken of het aanbod van VIC passend is in het zorglandschap. Mede als antwoord op de noodzaak tot afbouw van Jeugdzorg Plus.
- De regio Hart van Brabant neemt tot en met 2025 het opdrachtgeverschap op zich.
- BEN financiert de extra kosten voor de plaatsing van jeugdigen en beschikbaarheidsfinanciering voor de momenten waarop niet alle plaatsen van VIC worden gebruikt. Gefaseerd worden er per jaar 6 jeugdigen en hun gezin behandeld via VIC.
De les: niet alles tegelijk willen
De start van VIC heeft tot stand kunnen komen door vasthoudendheid van een aantal personen, zoals netwerkcoördinator BEN Ingrid van Gool, transformatiemanager gemeente Tilburg Carlijne Verhoef en vanuit Crossroads Ilona Brekelmans, Hilde Gersjes en Odette van de Velde. Er zijn veel belemmeringen en knelpunten besproken en weerlegd in samenwerking met betrokkenen vanuit de jeugdhulpregio’s en Crossroads. Onderwerpen die hierbij besproken zijn: inhoud, locatie, financiering en tarief, governance, opdrachtgeverschap, risico’s en beheersmaatregelen en monitoring.
De lering hieruit is dat ‘je niet moet wachten totdat alle partijen (jeugdhulpregio’s, aanbieders) mee willen doen’ met het initiatief. Start daar waar de energie zit. Voer frequent overleg, pas waar nodig druk toe om tot voortgang dan wel besluit te komen, dek de belangrijkste risico’s af (allemaal is niet haalbaar) en stimuleer tot lef en experiment, mede door financieel comfort aan te bieden.
Het grootste risico is dat VIC na 2025 moet kunnen voortbestaan zonder de middelen van BEN. Met Crossroads en de jeugdhulpregio’s moeten afspraken gemaakt worden over een beschikbaarheidsvergoeding en gezamenlijke verantwoordelijkheid vanaf 2026. Als beheersmaatregel wordt een monitoring opgestart zodat de jeugdhulpregio’s in samenwerking met Crossroads een besluit kunnen nemen en advies ontvangen hoe bovenregionale afspraken gemaakt kunnen worden als VIC gecontinueerd wordt vanaf 2026.
